Του Φώτη Πανταζή*
Έφθασε η ολοκλήρωση μίας ακόμη «έκτακτης» ρύθμισης οφειλών προς το Ελληνικό Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία, της «τελευταίας» σύμφωνα με τις κυβερνητικές εξαγγελίες. Μάλιστα, η Κυβέρνηση, για να δείξει ότι το εννοεί, πρόσθεσε με τροποποίηση στον ν. 4611/2019, την φράση «η παρούσα ρύθμιση οφειλών προς τη φορολογική διοίκηση αποτελεί την τελευταία ρύθμιση οφειλών με έκτακτο χαρακτήρα». Ενώ δε, η αγορά ανέμενε μια παράταση της μέχρι το τέλος του έτους, ή έστω μέχρι 30.11 που ισχύει η ρύθμιση οφειλών στους ΟΤΑ, χορηγήθηκε παράταση μόλις επτά ημερών, κατόπιν παρότρυνσης των θεσμών, οι οποίοι θεωρούν ότι με ρυθμίσεις οφειλών δεν οικοδομείται παιδεία φορολογικής συνείδησης. Είναι όμως έτσι;
Δεδομένης της ολοκλήρωσης της δυνατότητας ένταξης στη ρύθμιση του ν. 4611/2019, καθίσταται δυνατή η εξαγωγή στατιστικών στοιχείων και συμπερασμάτων. Από αυτά προκύπτουν ότι στην ρύθμιση εντάχθηκαν ένας στους τρεις οφειλέτες του Δημοσίου, περίπου πάνω από 1.100.000 από τα 3.000.000 του συνόλου των οφειλετών. Υπάρχουν δηλαδή 2.000.000 οφειλέτες του Δημοσίου (70% των οποίων είναι μικροφειλέτες) που είτε εκ πεποιθήσεως δεν επιθυμούν να πληρώσουν, είτε δεν υφίστανται εν ζωή, είτε δυσκολεύονται ακόμα και με αυτούς τους όρους να ενταχθούν σε ρύθμιση στην παρούσα φάση. Υποθέτω ότι και σε αυτή ρύθμιση αρκετοί εντάχθηκαν ενώ δεν έχουν την δυνατότητα καταβολής της μηνιαίας δόσης και θα ακούμε συχνά στο εγγύς μέλλον την έκφραση «ήμουν στην ρύθμιση αλλά την έχασα» (θα ήταν ενδιαφέρον ένα στατιστικό στοιχείο πόσοι ολοκλήρωσαν προηγούμενες ρυθμίσεις).
Η προσωπική μου πεποίθηση είναι ότι ήταν νωρίς να λήξει η δυνατότητα ένταξης στην ρύθμιση των οφειλών. Η ανάπτυξη της οικονομίας όπως και η αξιέπαινη προσπάθεια φοροελάφρυνσης είναι πολύ πρόσφατες για να έχουν τόσο άμεσο αντίκτυπο στην οικονομική κατάσταση των Ελλήνων, ειδικά στα χαμηλά οικονομικά στρώματα και σε περιπτώσεις συσσώρευσης χρεών για πολλά έτη. Οι μη ενταχθέντες στην ρύθμιση και όσοι εντάχθηκαν και εν τέλει την απωλέσουν, θα είναι εκτός της αγοράς και η όποια ανάπτυξη της οικονομίας δεν θα τους ωφελήσει. Η κρίση για αυτούς δεν θα έχει τελειώσει.
Ως εκ τούτου υφίσταται ανάγκη μόνιμης διαδικασίας ρύθμισης παλαιών οφειλών προς το Δημόσιο, αν όχι με μακροπρόθεσμο ορίζοντα (120 δόσεις), έστω με μεσοπρόθεσμο (π.χ. 48 δόσεις). Την οικοδόμηση φορολογικής συνείδησης μπορούμε να την επιτύχουμε με την θέσπιση μιας ανώτατης ημερομηνίας γέννησης των οφειλών για να μπορούν να υπαχθούν στην ρύθμιση, για παράδειγμα η 31.12.2018, η καταληκτική ημερομηνία της χρονιάς αποδέσμευσης της χώρας από το μνημονιακό δανεισμό. Ανάλογο παράδειγμα υφίσταται στην νομοθεσία περί νομιμοποίησης αυθαίρετων κατασκευών, όπου στα διαδοχικά νομοθετήματα τίθεται η ίδια ημερομηνία βάσης, η 27.7.2011. Οποιαδήποτε καινούργια οφειλή θα υπάγεται στην πάγια ρύθμιση, ώστε να μπορέσουμε όλοι μαζί να κάνουμε μια νέα αρχή.
*Δικηγόρος στο δικηγορικό γραφείο Βάσω Ζ. Πανταζή και Συνεργάτες