Για να μπορέσεις να το σώσεις, θα πρέπει να το γνωρίσεις. Με αυτό το ρητό κατ’ ουσίαν κινείται το έργο για την δημιουργία Κέντρου Έρευνας, Ποιοτικής Ανάλυσης Υλικών Πολιτισμικής Κληρονομιάς και Επικοινωνίας της Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Η προσπάθεια για την ορθή συντήρηση και κατ’ επέκταση διατήρηση των αντικειμένων που αποτελούν την πολιτισμική μας κληρονομιά ξεκινά από την γνώση των υλικών με τα οποία έχουν κατασκευαστεί, προς αποφυγή της χρήσης υλικών που αντί να αποκαθιστούν το εκάστοτε αντικείμενο, αλλοιώνουν τον χαρακτήρα του ή μπορούν ακόμα και να του δημιουργούν βλάβη.
Την προσπάθεια για την εξασφάλιση της γνώσης αυτής προσπαθεί να φέρει εις πέρας το Πανεπιστήμιο Ιωάννινων με την δημιουργία του Κέντρου αυτού. Το έργο αφορά στην ενίσχυση της έρευνας και καινοτομίας στην Περιφέρεια Ηπείρου με την ανάπτυξη νέων σύγχρονων ερευνητικών υποδομών στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων στους τομείς:
α) της ποιοτικής ανάλυσης υλικών με έμφαση σε Υλικά Πολιτισμικής Κληρονομιάς (αρχαιολογικοί χώροι, μουσεία, νομίσματα, έργα αργυροχρυσοχοίας, αλλά και έρευνα και πιστοποίηση για φορητές εικόνες, χειρόγραφα, τοιχογραφίες, πίνακες ζωγραφικής, κ.ά.) και
β) της Επικοινωνίας της Επιστήμης.
Το προτεινόμενο έργο απαιτεί μια αποτελεσματικά σχεδιασμένη συστηματική προσέγγιση με τη χρήση πειραματικών τεχνικών με υψηλή διακριτική ικανότητα. Ως προς την Πολιτισμική Κληρονομιά οι μονάδες που προτείνονται αναφέρονται σε τεχνικές (α) σκέδασης ακτίνων Χ σε μικρές και ευρείες γωνίες, (β) περίθλασης ακτίνων-Χ, (γ) δισδιάστατη φασματοσκοπία φθορισμού ακτίνων Χ και υπολογιστική μικροτομογραφία, (δ) NMR στερεάς κατάστασης και (ε) ΝMR υπερ-πολωμένων μοριακών δειγμάτων. Ο αιτούμενος εξοπλισμός παράλληλα με το εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό αναμένεται να καταστήσουν τα Ιωάννινα, ένα Ευρωπαϊκό κέντρο μελέτης υλικών Πολιτισμικής Κληρονομιάς.
Παράλληλα, η έρευνα στα υλικά ενδυναμώνεται με μια σειρά δράσεων που στόχο έχουν το μετασχηματισμό των ερευνητικών αποτελεσμάτων ώστε επιλεγμένα υλικά που έχουν μελετηθεί εκτενώς στο εργαστήριο να λειτουργούν ως πόλοι έλξης για τους τουρίστες σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους. Το έργο έχει ως άμεσα αποτελέσματα την απόκτηση τεχνογνωσίας σχετικά με τη σύσταση, τη δομή, τις ιδιότητες και τη χρονική εξέλιξη των υλικών πολιτιστικής κληρονομιάς καθώς και υλικών της αλυσίδας αξίας της βιομηχανίας της εμπειρίας ενώ στοχεύει στην ανάπτυξη μιας σύγχρονης μεθοδολογίας για τη σχεδίαση νέων βελτιωμένων υλικών για τη συντήρηση υλικών Πολιτισμικής Κληρονομιάς. Η βασική έρευνα συναρθρώνεται με μια ολοκληρωμένη παρέμβαση για το μετασχηματισμό των επιστημονικών αποτελεσμάτων σε διαφοροποιημένο τουριστικό προϊόν.
Η πράξη εντάχθηκε για την χρηματοδότηση της στο πρόγραμμα της πολιτικής συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΕΣΠΑ 2014 – 2020 τον Νόεμβριο 2020 με προϋπολογισμό στα 3.000.000 ευρώ, μέσω της πρόσκλησης για την υποστήριξη της περιφερειακής αριστείας. Το πρόγραμμα «Υποστήριξη της Περιφερειακής Αριστείας» στόχευε στην προώθηση της αριστείας μέσω της υποστήριξης της εγκαθίδρυσης ή και ανάπτυξης σύγχρονων ερευνητικών υποδομών που συμβάλλουν στην διαμόρφωση ελκυστικού περιβάλλοντος για την έρευνα στην περιφέρεια, μέσω της ανοιχτής πρόσβασης των χρηστών σε αυτές, καθώς και της δικτύωσης και της συνεργασίας τους με αντίστοιχες υποδομές στον ελληνικό, ευρωπαϊκό και διεθνή χώρο και απευθύνονταν σε Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και δημόσιους ερευνητικούς φορείς.
Αυτό το άρθρο δημοσιεύεται στο πλαίσιο του έργου «Η Συνοχή δίπλα μας» με την οικονομική υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα άρθρα των δημοσιογράφων στο πλαίσιο του έργου «Η Πολιτική Συνοχής δίπλα μας» είναι ανεξάρτητα από τις απόψεις της ΕΕ και το περιεχόμενο δεν αντικατοπτρίζει απαραίτητα τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
